ආත්මය, සිත, විඥානය, ශරීරය, හෘද සාක්ෂිය -රූහ් සහ නෆ්ස් 

1). ශරීරය (මෙය අවස්ථා 3කට විග්‍රහ කරයි)

• 1. (ජීවත්වන) ජීවිතය රහිත සිරුර (ගර්භාෂය තුල දින 120 ක් දක්වා කාලය) [al jazat]. 120 වන දින මලක්වරයෙක් ඔහුගේ ආත්මය මව් කුසෙහි ඇති කළලය වෙත ගෙනවිත් එහි කාරණා 4 ක් ලියයි. 
• 1) ඔහු ජීවිතය ගෙවන ආකාරය. 
• 2) ඔහුගේ ජීවනෝපාය, වත්කම් ආදිය 
• 3). ඔහු මිය යන දිනය සහ වෙලාව.
  4) ඔහුගේ ජීවන ගමනාන්තයේ තත්වය. එනම් ස්වර්ගය හෝ නිරය යන වග. [එය සටහන් කර ආත්මය ඇතුළු කරයි].

• 2. ජීවිතය සහිත සිරුර (දින 120 සිට මරණය දක්වා) [al jisum]. පහත සඳහන් කුරාන් වැකිය දෙස අවධානය කර බලන්න. 

නියත වශයෙන්ම (ආරම්භයේදී පළමු) මිනිසාව කිරිමැටි සාරයෙන් උත්පාදනය කළෙමු. පසුව එය අපි ඉන්ද්‍රීය බිඳක් බවට පත්කර ඉතාමත් ප්‍රවේසම් සහිත ස්ථානයක තැම්පත් කළෙමු. පසුව එම ඉන්ද්‍රීය බිඳ ලේ කැටියක් බවට පත් කළෙමු. පසුව එම ලේ කැටිය මාංශ පිණ්ඩයක් බවට පත් කළැමු. පසුව එම මාංශ පිණ්ඩයේ ඇට කටු නිර්මාණය කර, එම ඇට සැකිල්ලට මස් මාංශ ඇන්දෙව්වෙමු. පසුව එය (පූර්ණ) මිනිස් ජීවිතයක් බවට පත් කළෙමු. මෙසේ උත්පාදනය කළ අල්ලාහ් ඉමහත් භාගය්‍යවන්තයෙකි. ඔහු උත්පාදකයින්ගෙන් ඉතාමත් අලංකාරවන්තයෙකි (23:12,13,14)

• 3. මළ සිරුර [al badan] පළමු මිනිසාගේ ශරීරය ජලය මිශ්‍ර පසෙන් (කිරි මැටි සාරයෙන්) කිර්මාණය කර එයට ආත්මය (රූහ්), නෆ්ස් සහ හෘද සාක්ෂිය ආදිය එකතුකල බව දෙවිදුන් අපට දන්වා ඇත. ඉන් පසු ඔහුගෙන් බිරිදව උත්පාදනය කර ඔවුන් දෙදෙනා හරහා දරු පරම්පරාව ලෙස මිනිස් සංහතිය ව්‍යාප්ත කළ බවත් දෙවිඳුන් පවසා ඇත. අප මිය ගිය පසු නැවත ඉතුරුවන්නේ පස් බවටම පත්වන සිරුරය. විනිශ්චය දිනයේ නැවත මෙම පස් බවට පත් වූ සිරුරම යලි ඇති කර මිනිසාගේ ආත්මය එය තුලට සම්බන්ධකරන බව දෙවිඳුන් පවසා ඇත.

Link:- දෙවියන්ගේ නිර්මාණ: පළමු මිනිසා (ආදම්)ව නිර්මාණය කිරීම

ශරීරය ගැන සටහනක්:- එය අදියර කීපයක් පසු කරයි. එහි ප්‍රමානය වෙනස් වෙනවා, හැඩය වෙනස් වෙනවා, ශක්ති සම්පන්න බව වෙනස් වෙනවා, රෝගී වෙනවා, රෝග සුව වෙනවා, ක්ෂය වන සමහර කොටස් නැවත වර්ධනය වෙනවා. අපට අදහා ගත නොහැකි සිදුවීම් බිලියන ගනනක් එය අභ්‍යාන්තරයේ සිදුවෙමින් පවතිනවා. 

ඇත්තටම අපි මේ දරා සිටිමින් සිටින්නෙ අල්ලාහ් දෙවිඳුන්ට අයිති අපට අදහා ගත නොහැකි විශ්මිත දෙයකි. මෙම ශරීරය අපේ පරීක්ෂනයේ තවත් අංගයකි. එනිසා අපට තේරෙන වයසට පැමිනි අවස්ථාවේ සිට අප අපගේ ශරීරය පරිස්සමින් පාවිච්චි කල යුතුයි. එය ආරක්ෂා කර ගත යුතුයි. එය පිරිසිදුව තබා ගත යුතුයි. එයට ගෞරව කල යුතුයි. ලැජ්ජා සහගත තත්වයට එය පත් නොකල යුතුයි. අපචාරයේ සහ දුරාචාරයේ නොයෙදිවිය යුතුයි. අප මෙලොවින් සමුගන්නා විට අප එය නැවත දෙවිදුන්ගේ සොභා දහමට භාර දී යා යුතුයි. අවශ්‍යයතාවය මත විනිශ්චය දිනදී එය තමාට පක්ෂව හෝ තමාට විරුද්ධව සාක්ෂි දරන සාක්ෂිකරුවෙකු ලෙස ඉදිරිපත් විය හැක. එදින අත්, පා, ඇස්, කන්, නාසය ආදිය කතා කරනු ඇත.

Link:- විශ්මිත මිනිස් සිරුර

3). "නෆ්ස්?" (මෙයද රූහ් මෙන්ම තවත් ආකාරයක නිර්මාණයකි)

මේ යටතේ තමයි ඔබ ඔබෙන්ම මේ ප්‍රශ්නය අසාගත යුත්තේ, එනම්, WHO AM I ?

ශුද්ධ වූ කුර්ආනය තුළින් දෙවියන් වහන්සේ අපගේ අධ්‍යාත්මික ජීවිතය ගැන කථා කරයි, එනම් අපගේ සවිඥානක භාවිතය, හරි වැරැද්ද පිළිබඳ අවබෝධය, අපගේ අධ්‍යාත්මික ආශාවන්, පෞරුෂය, ආදරය, කෝපය පාලනය කිරීමෙන් සාමය සහ ආත්ම තෘප්තිය ළඟා කර ගැනීමේ හැකියාව, දුක සහ සතුට ඉවසීම, හෘදය සාක්ෂිය, ඊර්ෂ්‍යාව, ක්‍රෝදය, වෛරය, තන්හාව, ආශාව, ගිජු කම, තරහව, වංචනිකබව යනාදිය ගැන කතා කරන විට "නෆ්ස්" යන වචනය භාවිතා වේ. 

රූහ් සෑම කෙනෙකුගේම එකම ආකාරයේ උනාට නෆ්ස් පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට ඔහුගේ ක්‍රියා මත එකිනෙකාට වෙනස් වේ.

නෆ්ස් වර්ග තුනක් තිබේ: 

1. අල්-නෆ්ස් අල්-අම්මාරා, (මනුශ්යත්වයේ පහත් මට්ටම)
2. අල්-නෆ්ස් අල්-ලව්වාමා, (මනුශ්යත්වය ගැන වැටහෙන මට්ටම)
3. අල්-නෆ්ස් අල්-මුතම'ඉන්නා. (මනුශ්යත්වයේ ඉහලම මට්ටම)

1). "නෆ්ස් අල්-අම්මාරා මගින් පිළිබිඹු කෙරෙන්නේ පුද්ගලයාගේ අභ්‍යන්තර ආශාවන්, ස්වයං තෘප්තිය, ක්ෂණික තෘප්තිය ආදියයි.

"මිනිසුන්ගේ සිත් පාපයන් කරන මෙන් පොළඹවන්නට හැක්කක් වශයෙන්ම ඇත්තේය"; (12:53)  

එනම්, හරි වැරද්ද, යුක්ති අයුක්තිය නොසලකා ගිජුකම, බලය, ආධිපත්‍යය අසමානතාවය ආදියට කැමැත්ත ඇති වේ. එහෙයින් මෙලොව සැපම සොයන අතර ආත්ම ප්‍රශංසාව, උඩඟුකම, බොරු කීම, කේලාම් කීම, බැන වැදීම, ඊර්ෂ්‍යාව, විවේචනය, අතෘප්තිය, ආත්මාර්ථකාමිත්වය, තණ්හාව සහ තමාට අධිකව ආදරය කිරීම වැනි ලක්ෂණ වැළඳ ගනී. 

(අන් අයට නිහතමානීව, ගෞරවයෙන්, හා සමාන ගුණාංගවලින් සැලකීමෙන් එවැනි ආශාවන් පාලනය කළ හැක).

'නෆ්ස් අල්-අම්මාරා හරියට ඔබ නැඟ සිටින වල් අශ්වයෙකු වැනිය. ඔබ එක තත්පරයකට ඔබේ අවධානය වෙනතක යොමු කළහොත්, ඌ ඔබව ඉවතට විසි කරයි'. ඔබ තුල මේ ස්වභාවය ඇති නිසා නරක අතට යොමුවීමෙන් ඔබව වලක්වා ගැනීමට ඔබට වෙහෙසක් දැරීමට සිදු වෙයි. මනා පුහුණුවක් තුලින් එය පාලනය කල හැක.

2). නෆ්ස් අල්-ලව්වමා තමාගේ අභ්‍යාන්තරය අසම්පූර්ණ ආශාවන් අනුගමනය කිරීම සහ ක්ෂණික තෘප්තිය ඉල්ලා සිටීම ගැන තමන්ටම දොස් පවරමින් තමාගේ අසම්පූර්ණකම හෙවත් දුර්වලකම ගැන දැනුවත් වීමට ඉඩ සලසයි. එය යහපත් දෙයට ආරාධනා කරයි. යහපත් ක්‍රියාවන්හි විශිෂ්ටත්වය දැනගෙන, වැරදි ක්‍රියාවලින් සහ අයහපත් ක්‍රියාවලින් තමාව ඈත් කරයි. මෙම ස්වභාවය ගැන කුරානයේ මෙසේ සදහන් වේ. 

"වරද කළ අයට නින්දා කරනු ලබන (ඔහුගේ) හෘද සාක්ෂිය මතද මා දිව්රමි. ("මම ස්වයං නින්දා කරන ආත්මය මත දිවුරමි") (75:2). 

වැරදි ක්‍රියාවන්හි නියැලීම වරදකාරී හැඟීම ඇති කරයි, එහෙත් මෙම ස්වභාවය මගින් පුද්ගලයා තමාව නිවැරදි කිරීමට හෝ වරදින් වැළකී සිටීමට පටන් ගන්නා අතර එමඟින් ඔහුට ලැජ්ජාව සහ පසුතැවිල්ල ඇතිවීමේ හේතුව නතර වේ.

මෙම අදියරේදී පුද්ගලයාගේ හෘදය සාක්ෂිය අවදි වේ. එහි අණට අකීකරු වීම ගැන ඔහු ඔහුටම චෝදනා කිරීමට පටන් ගනී සහ ඔහු විඥානය, තාර්කිකත්වය සහ අභිලාෂයන් නෆ්ස් අල්-ලව්වාමාව පරිපූර්ණ වීමට පොළඹවයි. යහපත උල්ලංඝණය කිරීම ගැන සහ එම වරදේ යථාර්තය වටහා ගනී". 

"නබිතුමාණන් මෙසේ පැවසූහ, 'ආදම්ගේ [සහ ඒවගේ] සියලුම දරුවන් පව්කාරයන් වන අතර හොඳ පව්කාරයන් පසුතැවිලි වන අයයි" ("සුනන් අල්-තිර්මිදි," හදීස් අංක 2499).

3). නෆ්ස් අල්-මුතම'ඉන්න යනු සන්සුන් භාවයේ, සන්සුන් භාවයේ සහ සාමයේ තත්වයකි, මන්ද යමෙකු ඔහු/ඇය තවදුරටත් වැරදි ක්‍රියාවන් සහ නරක ක්‍රියාවන් නොකරන අවස්ථාවට පැමිණ ඇත. විනයගරුක ජීවිතයක් ගත කළ එබඳු අය අවසානයේ ව්‍යාජ උඩඟුකම, තණ්හාව සහ ආධිපත්‍යය අතහැර පරාර්ථකාමී හා නිහතමානී බවට පත්ව ඇත. මනුෂ්‍යත්වයට සේවය කිරීම තම පරම අරමුණ කර ගනී.

මෙවන්නන් සම්බන්ධව අල්ලාහ් මෙසේ පවසයි.

(එහෙත් එදිනදී හොඳ වහලුන්ට) "ඕ තෘප්තියට පත් ආත්මය. ඔබ ඔබගේ දෙවියන් දෙසට යනු. ඔහු මගින් ඔබ තෘප්තියට පත්වනු. ඔහු ඔබ ගැන තෘප්තියට පත්වී ඇත්තේය. ඔබ මගේ හොද වහලුන් සමග එකතුවී, මගේ ස්වර්ගයෙහි ඔබ ඇතුළුවනු! (යැයිද පවසනු ඇත).(89:27-30)

දෙවිඳුන් "නෆ්ස්" යන වචනය භාවිත කරමින් ඉදිරිපත් කර ඇති කුරාන් වැකි කිහිපයක් පහතින් දක්වා ඇත.

ආත්මය දෙවියන් වහන්සේ විසින් නිර්මාණය කර සමානුපාතික කර ඇත. දෙවියන් වහන්සේ ආත්මයට හරි වැරැද්ද පිළිබඳ දැනුම ලබා දී ඇත

මිනිසුනේ! ඔබ ඔබගේ දෙවියන්ට බිය වී කටයුතු කරනු. ඔහු ඔබ සියල්ලන්වම එකම ආත්මයකින් උත්පාදනය කළේය. (ආරම්භයේදි එම එක්කෙනාව උත්පාදනය කර) ඔහුගෙන් බිරිඳ උත්පාදනය කළේය. පසුව ඒ දෙදෙනාගෙන් බොහෝ පිරිමි ගැහැනු (ඉකුත් කර) විසිර යාමට සැලැස්සුවේය; (4:1)

ආත්මය මතද, එය (මිනිසා වශයෙන්) නිර්මාණය කළ අය මතද, එහි හොඳ නරක එයට දැනුම් දුන් අය මතද සත්තකින්ම. කවුරුන් (පාපයන්ගෙන් ඈත්වී) තමන්ව පරිශුද්ද කර ගත්තේද, ඔහු නියත වශයෙන්ම ජයග්‍රහනය කළේය. කවුරුන් එය (පාපයෙහි) වළලා දැම්මේද, ඔහු නියත වශයෙන්ම පරාජය අත් කර ගත්තේය. (91:7-10).

ආත්මය පරලොවදී විනිශ්චය කරනු ලබන අතර එය උපයාගත් දේ ලැබෙනු ඇත.

තවද එක් දිනක් ගැන බිය වනු. එදින (ණය ලබාගත් අයද, දුන් අයද ආදී) ඔබ (සියල්ලන්වම) අල්ලාහ් වෙත ගෙන එනු ලබන්නෙහුය. සෑම ආත්මයක්ම, එය කළකම් වලට පූර්ණ වශයෙන් (ඵලවිපාක) දෙනු ලබනු ඇත. තවද ඒවාට අපරාධ කරනු නොලැබේ. (2:181)

ඔබ එක් දිනක් ගැන බියවනු. (එදින) කුමන ආත්මයක් හෝ අනිත් ආත්මයකට කිසිම ප්‍රයෝජනයක් අත් කර දීමට නොහැක. ඒ වෙනුවෙන් (ඔහු) මැදිහත් වී කතා කිරීමද භාර ගනු නොලැබේ. තවද ඔවුන් කිසිවෙකුගෙන් කිසිම උදව්වක් කරනු නොලබන්නාහ. (2:48)

කවුරුන් තම දෙවියන්ගේ සන්නිධානයෙන් (ප්‍රශ්න කිරීම සඳහා නැගී සිටීම) ගැන බිය වී (පහත් වර්ගයේ ශරීර) ආශාවන්ගෙන් ඈත් වී තමන්ව වලක්වා ගත්තේද, නියත වශයෙන්ම ඔහු රැදෙන ස්ථානය ස්වර්ගයයි.(79:40,41)

ආත්මයට නපුර කිරීමට අණ කිරීමට හැකියාව ඇත

මිනිසුන්ගේ සිත් පාපයන් කරන මෙන් පොළඹවන්නට හැක්කක් වශයෙන්ම ඇත්තේය; (12:53)

නියත වශයෙන්ම අපිම මිනිසාව පළමු වරටද උත්පාදනය කළෙමු. ඔහුගේ මනසෙහි ඇතිවන සිතුවිල්ලද, අපි හොඳින් දනිමු. පිටි බෙල්ලේ ඇති පන නහරයට වඩා අපි ඔහුට ඉතාමත් සමීපව සිටින්නෙමු.( 50:16)

ආත්මයට තමාවම වාරණය කිරීමට හැකියාව ඇත

වරද කළ අයට නින්දා කරනු ලබන (ඔහුගේ) හෘද සාක්ෂිය මතද මා දිව්රමි. (75:2)

සමාදානයෙන් සිටින ආත්මය පාරාදීසයට ඇතුල් කරනු ලැබේ

(එහෙත් එදිනදී හොඳ වහලුන්ට) "ඕ තෘප්තියට පත් ආත්මය. ඔබ ඔබගේ දෙවියන් දෙසට යනු. ඔහු මගින් ඔබ තෘප්තියට පත්වනු. ඔහු ඔබ ගැන තෘප්තියට පත්වී ඇත්තේය. ඔබ මගේ හොද වහලුන් සමග එකතුවී, මගේ ස්වර්ගයෙහි ඔබ ඇතුළුවනු! (යැයිද පවසනු ඇත).(89:27-30)

දෙවියන් වහන්සේගේ මාර්ගයෙහි වියදම් කිරීමෙන් ආත්මය ශක්තිමත් කළ හැකිය

කවුරුන් තමන්ගේ වස්තුව අල්ලාහ්ගේ ශුද්ධ වූ සොම්නස බලාපොරොත්තුවෙන් තමන්ගේ සිත් ස්ථිරභාවයෙන් වියදම් කරන්නෝද, ඔවුන්ගේ (දානමානයට) තිබෙන උපමාව, උසස් භූමිය (වන කන්දක්) මත තිබෙන එක් වත්තකට සමවන්නේය; (2:265)

ආත්මය මරණය රසවිඳියි

සෑම ආත්මයක්ම මරණය අනිවාර්යෙන්ම විඳින්නාහ. එහෙත් ඔබගේ (ක්‍රියාවන්ට සරිලන) ඵලවිපාක ඔබ පූර්ණ වශයෙන් අත් කර ගන්නේ විනිශ්චය දිනදීය;(3:185)

ආත්මයට වැරදි කිරීමට හෝ විනාශ කිරීමට හෝ පව් කර පසුව සමාව පැතීමට හැකිය

කවුරුන් හෝ පාපයක් කිරීමෙන් අනතුරුව, නැතහොත් තමන් තමන්ටම නපුරක් කරගෙන පසුව (එයින් ඈත් වී ඇත්තෙන්ම පශිචාත්තාප වී)අල්ලාහ්ගෙන් පව් ක්ෂමාව ඉල්ලා සිටියහොත් (ඔහුගේ පාපයන්ට) ඉතාමත් සමාව දෙන ආදරයෙන් බර කෙනෙකු වශයෙන්ම අල්ලාහ්ව ඔහු දකිනු ඇත. (4:110)

නියත වශයෙන්ම තමන් තමන්ටම හානියක් කර ගත්හ; (7:53)

-(මෙසේ බොරු දිවුරුම් කරන) ඔවුන් තමන්වම විනාශ කර ගන්නාහ. නියත වශයෙන්ම ඔවුන් බොරුකාරයින් යන්න අල්ලාහ් හොඳින් දන්නේය;(9:42)

අල්ලාහ් ඔවුන් මිය ගිය විට රූහ් සහ නෆ්ස් අත්පත් කරගනී ගනී. 

මිනිසුන් මරණයට පත්වන විටද, මරණයට පත් නොවී නින්දෙහි සිටින විටද, අල්ලාහ් ඔවුන්ගේ පණ අත්පත් කර ගන්නේය. පසුව කවුරුන් කෙරෙහි මරණය නියම වූවේද, ඔවුන්ගේ පණ (තමන් වෙතම) නවතා තබා ගන්නේය. අන් අයගේ (පණ) නියමිත කාලය දක්වා (ජීවත් වීමට) ඔවුන් වෙතම ඔහ්හු යවන්නේය. අවධානය කර දැනගත හැකි ජනතාවට මෙහි පාඩම් (බොහෝමයක්) ඇත්තේය. (39:42)